با تشکر از آقای صبور فایل های علوم (توضیح و سوال ) در وبلاگ قرار گرفت تا دوستان بتوانند استفاده بیشتری نمایند .
دانلود فصل ده علوم همراه با سوال
1-اثرات حاصل از زمین لرزه را نام ببرید .
الف)ساختمانی مثل ریزش آوار - آتش سوزی - قطع برق و آب و گاز -شکستن سدها و شکستن شیشه ها
ب)اجتماعی :مثل مرگ و میر - ناامنی - بی خانمانی -بی کاری - دزدی
ج)بهداشتی مثل آلودگی آب ها - شیوع بیماری های مسری - مشکلات روانی
2-چه عواملی بر میزان خرابی زمین لرزه تاثیر دارند ؟
مقدار انرژی آزاد شده - مقدار فاصله از کانون زمین لرزه - مدت زمان زلزله - نوع مصالح به کار رفته در ساختمان - جنس زمین - شکل هندسی ساختمان
3- پس از وقوع زلزله چه کارهایی باید انجام دهیم ؟
الف ) فعالیت های انسان دوستانه مثل کمک به مصدومین - حفظ خونسردی - توجه به پیام های مسئولین و آمادگی برای پس لرزه های بعدی
ب) رعایت نکات ایمنی مثل روشن نکردن کلید برق - بستن شیر اصلی گاز - عدم استفاده از تلفن جز در موارد ضروری - عدم استفاده از غذاهای رو باز
4- آتشفشان چیست ؟
به خروج مواد (جامد - مایع و گاز) از درون زمین به روی زمین آتشفشان می گویند
5- مخروط آتشفشان چیست ؟
به کوهی که در اثر فوران های زیاد دهانه آتشفشان پدید آمده مخروط آتشفشان می گویند
6- هر آتشفشان چند قسمت دارد ؟
الف )دهانه که نوک آتشفشان است و مواد مذاب از آن خارج می شود
ب)آشیانه یا اتاقک مواد مذاب که مواد داغ و مذاب قبل از خروج در آن جا جمع می شود
ج)مجرای مرکزی یا دودکش که دهانه را به منبع مواد مذاب متصل می کند
7- چند نوع آتشفشان داریم ؟
آتشفشان فعال که مواد آتشفشانی از دهانه آنها خارج می شود مثل آتشفشان هاوایی
آتشفشان نیمه فعال که از دهانه آن گاز و بخار خارج می شود مثل دماوند و تفتان
آتشفشان خاموش که هیچ فعالیتی ندارد مثل سهند و سبلان
8- چه موادی از دهانه آتشفشان خارج می شود ؟
جامد مثل خاکستر مواد مایع که میتواند غلیظ و روان باشد و مواد گاز مثل کربن دی اکسید ؛ بخارآب و گوگرد و کربن مونو اکسید
9- فواید آتشفشان چیست ؟
آزاد شدن انرژی زمین - استفاده از انرژی گرمایی - تشکیل دریاچه - تشکیل چشمه های آب گرم - ایجاد زمین های کشاورزی - توسعه ی گردشگری
10-ضررهای آتشفشان چیست ؟
انتشار گازهای سمی - جاری شدن مواد مذاب - ورود ذرات گرد و غبار به محیط - ریزش باران های اسیدی - جریان عظیم گل - ایجاد سونامی
11- چرا هر چه زمین لرزه خفیف و کوچک باشد بهتر است ؟
زیرا این زمین لرزه ها باعث آزاد شدن انرژی درون زمین شده و از وقوع زمین لرزه های بزرگتر و شدید تر جلوگیری می کند
12- زمین لرزه ها بیشتر در چه نقاطی از زمین اتفاق می افتند ؟
در محل شکستگی ها (گسل ها ) و درز و شکاف سنگ های پوسته
13- چگونه می توان ساختمان مخروط آتشفشان را طراحی و آزمایش نمود ؟
با مقداری آب و خاک رس و دی کرومات آمونیم
14- با یک آزمایش فعالیت آتشفشان و خروج گاز دی اکسید کربن را نشان دهید .
مقداری سرکه در یک لیوان می ریزیم سپس کمی جوش شیرین به آن اضافه می کنیم و مشاهده می نماییم کفی سفید رنگ به سمت بالا می آید که مشابه خروج گاز دی اکسید کربن از دهانه آتشفشان می باشد (مثل زمانی که شیشه نوشابه را تکان داده و بلافاصله درب آن را باز می کنیم )
15-سنگ پا و توف آتشفشانی و پوکه معدنی چه کاربردهایی در زندگی ما دارند ؟
از سنگ پا در کارخانه های چوب بری و مصرف بهداشتی استفاده می کنیم
از توف آتشفشانی به دلیل رنگ سبز آن برای نمای ساختمان و دیوار پارک ها استفاده می نماییم
پوکه معدنی عایق صدا و گرما و سرما بوده و در ساختمان سازی و سد سازی و پل سازی و رنگ بری کاربرد دارد هم چنین به دلیل خاصیت جذب و نگهداری آب در مناطق کم آب جهت کشاورزی از آن استفاده می شود جنس پوکه از گدازه های آتشفشانی سرد شده است و سبک می باشد
16- آیا می توان در مناطق زلزله خیز و آتشفشانی زندگی کرد ؟
بله با شناخت این پدیده های طبیعی و آشنایی با ویژگی ها و خطرات آن می توان در این مناطق زندگی کرد
17-پنج ناحیه از کشور عزیزمان که در 50 سال گذشته در آن ها زمین لرزه اتفاق افتاده است را نام ببرید .
قزوین - رودبار و منجیل - بم در کرمان - اردبیل و بوشهر
18- چهار سنگ آتشفشانی نام ببرید .
الماس - توف سبز - پوکه معدنی - سنگ پا - گرانیت - بازالت
19- چگونه در برابر زلزله آماده باشیم ؟
با بزرگترها درباره ی نقاط امن خانه صحبت کنیم و طریقه ی بستن شیرهای اصلی گاز و آب و قطع جریان برق را بیاموزیم - بسته ی اظطراری را آماده کنیم (غذا و آب برای سه روز - جعبه ی کمک های اولیه و دارو - رادیو باتری دار و چراغ قوه و باتری نو - لباس و پتو - کیسه فریزر - صابون - پول - کپی کارت های ملی یا اسناد ) - حفظ خونسردی و محافظت از خود (پناه بردن به زیر میز - کناره های داخلی ساختمان - دوری کردن از گاز - دور بودن از شیشه - عدم دویدن به سمت درب خروجی - بستن شیر گاز و ...)
20-ساکنان مناطق آتشفشانی چه موارد ایمنی را باید رعایت کنند ؟
خود را برای تخلیه فوری محل در مواقع ضروری آماده کنند - تمامی درب ها و پنجره ها را ببندند - به یک مکان امن پناه ببرند - هنگام فوران مواد مذاب از مناطق گود و دره ها فاصله بگیرند - لباس های مناسب برای محافظت پوست از مواد شیمیایی بپوشند
توجه داشته باشید مطالعه کتاب ضروری است
1-به چند صورت می توان درون زمین را مطالعه نمود ؟
روش مستقیم مثل کندن چاه و نمونه برداری از سنگ ها و مواد مذاب آتشفشانی
روش غیر مستقیم مثل امواج زلزله - چشمه های آب گرم و شهاب سنگ ها
2 -امواج لرزه ای چه امواجی هستند ؟
امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ های زمین در اثر زمین لرزه به وجود می آیند
3-دانشمندان چگونه ویژگی های لایه های درونی زمین را مشخص نموده اند ؟
با استفاده ازتغییرات سرعت امواج لرزه ای در بخش های مختلف زمین یعنی هر جا سنگ متراکم تر و سخت تر بوده سرعت عبور امواج بیشتر بوده است
4- چگونه می توان به خصوصیات گوشته بالایی و پوسته پی برد ؟
با بررسی مواد مذاب آتشفشانی
5- تفاوت عمق و ضخامت زمین در چیست ؟
عمق هر بخش از سطح زمین محاسبه می شود اما ضخامت فقط اندازه ی لایه یا قسمت مورد نظر است
6-ضخامت لایه های زمین را مشخص نمایید ؟
ضخامت پوسته 60 کیلومتر است که در اقیانوس ها کم شده و به 20 کیلومتر می رسد
ضخامت گوشته 2870کیلومتر است
ضخامت گوشته ی زیرین 2540 کیلومتر و ضخامت هسته 3500کیلومتر می باشد(هسته خارجی 2200 و هسته داخلی 1300کیلومتر )
7-چرا زمین دارای خاصیت مغناطیسی می باشد ؟
به علت وجود آهن و نیکل در هسته
8-چرا کندن زمین و مطالعه مستقیم آن دشوار است ؟
الف ) افزایش دما :زیرا هر چه به عمق زمین می رویم دما افزایش می یابد (هر 100متر 3 درجه گرمتر می شود )
ب)سخت و محکم و فشرده بودن سنگ ها کار حفاری را مشکل می کند
9- در اثر حرکت سنگ کره روی خمیر کره چه پدیده هایی به وجود می آید ؟
زلزله - آتشفشان - کوه - گودال عمیق اقیانوسی - جزیره - پوسته ی جدید
10-لایه های درونی زمین را بر اساس حالت مواد سازنده نام ببرید .
سنگ کره - خمیر کره- گوشته ی زیرین - هسته خارجی - هسته داخلی
11- در کدام قسمت سنگ کره ورقه ها در حال دور شدن و در کدام قسمت در حال نزدیک شدن هستند ؟
ورقه های دور شونده بیشتر در وسط اقیانوس بوده و ورقه های نزدیک شونده ورقه ی اقیانوسی با قاره ای یا قاره ای با قاره ای می باشد
12-من چیستم ؟تنها وسیله ای که میتوانم به عمق زمین سفر کنم و برای شما اطلاعاتی از لایه ها بیاورم .
امواج لرزه ای
13-ضخیم ترین و متراکم ترین و داغ ترین قسمت زمین کدام لایه است ؟
هسته
14-چرا هر چه به عمق زمین می رویم سنگ ها متراکم تر و فشرده تر می شود ؟
به علت فشار و سنگینی لایه های بالایی
15- امواج لرزه ای از کدامیک از مواد زیر آهسته تر عبور می کند ؟
آب رسوبات نرم مواد مذاب سنگ های سخت
16- مخازن نفت و گاز زیر زمینی در کدامیک از لایه های زمین قرار می گیرند؟
پوسته گوشته هسته خارجی هسته داخلی
17- هسته داخلی زمین جامد است زیرا :
دما ناگهان افزایش می یابد دما ناگهان کاهش می یابد
دما ثابت است و فشار افزایش می یابد افزایش فشار بیش از افزایش دماست
18-هر چه از سطح زمین به سمت عمق زمین می رویم به ترتیب فشار و دما چه تغییری می کند ؟
بیشتر - کمتر کمتر-بیشتر بیشتر-بیشتر کمتر-کمتر
توجه داشته باشید که قسمت های مختلف زمین حتما باید مطالعه شود .
اگر علاقمند به یادگیری بیشتر هستید کلیک کنید .
آیا می دانید که در افریقای جنوبی معدن کاوان برای استخراج طلا زمین را تا عمق 3/5کیلومتری حفر کرده اند ؟
این بیشترین عمقی است که بشر به آن نفوذ کرده است حتی چاه های نفت هم که با مته های غول آسا حفر می شوند در مقایسه با شعاع زمین عمق چندانی ندارند . عمیق ترین چاه نفت حداکثر 12 کیلومتر بوده است .(شعاع زمین 6370کیلومتر است یعنی 430 برابر عمیق ترین چاه نفت )
روشهای مطالعه زمین :
1- روش مستقیم : کندن چاه و نمونه برداری از سنگ ها و مواد مذاب آتشفشانی
2- روش غیر مستقیم : امواج زلزله - چشمه های آب گرم - شهاب سنگ ها
توجه : بهترین روش برای شناخت و مطالعه ی لایه های زمین استفاده از امواج لرزه ای است .
این امواج در اثر شکستن ناگهانی سنگ های درون زمین به علت زلزله به وجود می آیند و سرعت حرکت آنها در حالت های مختلف مواد (جامد - خمیری - مایع ) فرق می کند و هر چه سنگ ها سخت تر و متراکم تر (فشرده ) باشند سرعتشان بیشتر می شود .
لایه های تشکیل دهنده زمین بر اساس ترکیب شیمیایی و جنس مواد تشکیل دهنده عبارتند از : پوسته و گوشته و هسته
لایه های تشکیل دهنده زمین بر اساس حالت فیزیکی یعنی جامد و مایع و خمیری عبارتند از : سنگ کره - خمیر کره - گوشته ی زیرین - هسته ی خارجی و هسته ی داخلی
با بررسی مواد مذاب آتشفشانی می توان به خصوصیات گوشته بالایی (خمیر کره و بخش جامد بالای آن ) و پوسته پی برد .
در فایل فشرده زیر تمامی نکات مهم درس علوم از بخش اول تا آخر قرار داده شده است در صورت نیاز می توانید به این فایل مراجعه کرده و مطالب مورد نیاز خود را بررسی نمایید .
آیا می دانید چرا اسکناس زمانی که با لباسهای شما در ماشین لباسشویی شسته می شود پاره نمی گردد ؟
زیرا کاغذ اسکناس بر خلاف کاغذهای معمولی از چوب ساخته نمی شود . کاغذ اسکناس از پنبه ساخته شده و به همین علت دوام زیادی دارد .تولید کاغذ و چاپ اسکناس ساده نیست و موارد امنیتی زیادی در آن رعایت می شود . به همین علت چاپ اسکناس گران است بانک مرکزی هر سال اسکناسهای فرسوده را جمع آوری و نابود کرده و به جای آن اسکناس های نو چاپ می کند . این کار هزینه ی خیلی زیادی دارد پس در حفظ و نگهداری اسکناس کوشا باشید . روی آن چیزی ننویسید و مچاله اش نکنید و آن را در کیف پولتان قرار دهید.
درباره سرب بیشتر بدانید.
سرب فلزی سمی است و مصرف عمده ی آن در باطری های اسیدی - سربی است این باطری ها در خودرو ها استفاده می شوند زیرا هم ارزان هستند و هم قدرت بالایی دارند .
از سرب در رنگ های شیمیایی نیز استفاده می شود . به کار بردن رنگ های سرب دار در ساخت اسباب بازی کودکان در بعضی کشورها ممنوع شده است .
ساخت سکه
یکی از فلزاتی که در ساخت سکه از آن استفاده می شود نقره ی نیکلی یا نقره ی آلمانی نام دارد این فلز مخلوطی از مس و روی و نیکل می باشد و بر خلاف نام آن اصلا از نقره در این فلز استفاده نشده است .
خاصیت های این فلز عبارتند از : درخشان بودن - - مقاومت در برابر خوردگی - شبیه بودن به نقره
چند نکته درباره ی گیاهان
*گیاهان جان دارند.
*همه ی قسمت های گیاه از سلول ساخته شده است .
*سلول هایی که کلروفیل یا سبزینه دارند می توانند غذاسازی کنند .
*گیاه هم غذا می سازد هم غذا مصرف می کند .
فتوسنتز :
غذاسازی گیاهان به وسیله نور خورشید را فتوسنتز میگویند.
شرایط و مواد مورد نیاز برای فتو سنتز :
آب و مواد معدنی - کربن دی اکسید - نور خورشید - سبزینه (کلروفیل )
فواید فتوسنتز برای کره زمین :
1-تولید غذا برای جانوران و انسان
2-گرفتن دی اکسید کربن و کاهش آلودگی هوا
3-تولید اکسیژن
4-زیاد شدن گیاهان روی زمین
نحوه ذخیره غذا در گیاهان :
غذای ساخته شده توسط گیاهان در قسمت های مختلفی ذخیره می شود به طور مثال :
گندم و جو در دانه - چغندر و هویج در ریشه -انگور و پرتقال در میوه -
کاهو و تره در برگ - نیشکر و کرفس و سیب زمینی در ساقه
مواد غذایی موجود در گیاهان
1-دانه نشاسته دار مثل گندم و برنج و ذرت
2-دانه روغن دار مثل آفتابگردان و بادام
3-ساقه ی نشاسته دار مانند سیب زمینی
4-میوه ی نشاسته دار مثل موز و انبه و سیب
5-میوه ی روغن دار مانند نارگیل و زیتون
6-پروتئین مثل سویا و لوبیا
توجه داشته باشید گیاهانی که نمی توانند همه ی غذای مورد نیاز خود را بسازند حشرات را با برگ هایشان شکار می کنند .
روزنه :
روزنه به سوراخ های ریزی گفته می شود که در برگ بوده و وظیفه دارد گاز دی اکسید کربن را با اکسیژن جا به جا نماید .
چگونگی شناخت ماده نشاسته دار
با ریختن ید روی هر ماده ای می توانیم به پاسخ برسیم در صورتی که رنگ ماده به آبی تیره تغییر کند نشان از وجود نشاسته دارد .مثلا برای بیسکوییت این آزمایش را انجام دهید.
وظایف ریشه ی گیاه :
محکم نگه داشتن گیاه در خاک - جذب آب و املاح (البته بعضی از ریشه ها خوراکی هستند مثل چغندر و هویج )
انرژی ذخیره ای گرانشی به دلیل فاصله داشتن یک جسم از سطح زمین ایجاد می شود.
توجه به این نکات ضروری است :
هر چه جسم سنگینتر و ارتفاع آن بالاتر از سطح زمین باشد انرژی بیشتری ذخیره می شود .
بالا بردن سنگ یا وزنه باعث ذخیره شدن انرژی در آن می شود و هر چه ارتفاع بیشتر باشد انرژی بیشتری ذخیره می شود .
هر چه سرعت و جرم یک جسم بیشتر باشد انرژی جنبشی آن بیشتر است.
برای محاسبه انرژی جنبشی از فرمول زیر استفاده می کنیم :
یک دوم ضربدر جرم ضربدر سرعت به توان 2
مثال : جسمی با جرم 8 کیلو گرم و سرعت 20 متر در ثانیه حرکت می کند چه مقدار انرژی جنبشی دارد ؟
پاسخ : 1600
برای محاسبه انرژی پتانسیل گرانشی از فرمول زیر استفاده می کنیم :
ارتفاع ضربدر وزن
مثال:جسمی به وزن 25نیوتن است که 5 متر از زمین فاصله دارد چه مقدار انرژی پتانسیل گرانشی دارد ؟
پاسخ : 125
انواع تبدیل انرژی ها :
تبدیل انرژی الکتریکی به گرمایی : مثل بخاری برقی - سماور برقی - اتو
تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی : پنکه - دریل - کولر
تبدیل انرژی شیمیایی به گرما و نور : سوختن کبریت - سوختن بنزین
تبدیل انرژی الکتریکی به صوتی : گوشی تلفن - بلندگو - زنگ اخبار
تبدیل انرژی صوتی به الکتریکی : دهنی تلفن - میکروفون
تبدیل انرژی شیمیایی به الکتریکی : مصرف باتری - سفره ماهی - مار ماهی
تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی : موتور الکتریکی
تبدیل انرژی الکتریکی به شیمیایی : شارژ باتری
تبدیل انرژی الکتریکی به نورانی : فرستنده مخابراتی
تبدیل انرژی شیمیایی به نورانی: کرم شب تاب
توجه داشته باشید منبع اصلی انرژِ ی نور خورشید است .
